ΔΙΟΤΙΜΑ: Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ ΣΤΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ

                                Άννα Αχμάτοβα

                                   

Η Άννα Αχμάτοβα γεννήθηκε στο Μπολσόι Φοντάν (Большой Фонтан), κοντά στην Οδησσό, στις 23 Ιουνίου του 1889. Ο πατέρας της Αντρέι Αντόνοβιτς Γκορένκο (απεβ. 1915) ήταν ηλεκτρολόγος - μηχανολόγος στο ναυτικό. Οι γονείς της μετακόμισαν στην Αγία Πετρούπολη λόγω υπηρεσιακής μετάθεσης του πατέρα της. Εκεί έζησαν οι γονείς της μέχρι το διαζύγιό τους το 1905.

Η Αχμάτοβα μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον προνομιούχο και μια κουλτούρα αριστοκρατική. Πέρασε τα μαθητικά της χρόνια στο κλασικό περιβάλλον του γυμνασίου στο Τσάρσκογιε Σελό (Ца́рское Село́), ενώ αποφοίτησε από το λύκειο «Φουντουκλέγιεφ» στο Κίεβο, όπου την είχε στείλει η μητέρα της μετά το χωρισμό των γονέων της. Κατόπιν φοίτησε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου του Κιέβου. Στα νεανικά της χρόνια διάβασε και επηρεάστηκε από τη σύγχρονη ευρωπαϊκή λογοτεχνία και ιδιαίτερα από τους Σκανδιναβούς συγγραφείς.

Ενώ συνέχιζε ακόμη τις νομικές και φιλολογικές σπουδές της παντρεύτηκε τον Απρίλιο του 1910 τον ποιητή Νικολάι Γκουμιλιόφ (Гумилёв) και έγινε μέλος στη λογοτεχνική ομάδα της Αγίας Πετρούπολης «Συντεχνία των Ποιητών» (Zech poetow), λίκνου του κινήματος του «ακμεϊσμού», του οποίου πρωτοστάτης και θεωρητικός ήταν ο Γκουμιλιόφ.

Η συμβίωσή της με τον Γκουμιλιόφ άρχισε να γίνεται τελείως συμβατική. Στο γαμήλιο ταξίδι του ζευγαριού στο Παρίσι, η νεόνυμφη Αχμάτοβα κάνει τη γνωριμία της με το νεαρό ζωγράφο Αμεντέο Μοντιλιάνι, με τον οποίο έμελλε αργότερα να ζήσει ένα θυελλώδη έρωτα.

Τον Αύγουστο του 1918, η Αχμάτοβα στα τριάντα χρόνια της παίρνει διαζύγιο από τον Γκουμιλιόφ, ο οποίος εκτελέστηκε από το σοβιετικό καθεστώς το 1921 ως «εχθρός του λαού», ενώ η Αχμάτοβα είχε αποκτήσει μαζί του το 1912 ένα γιο, τον Λεβ Γκουμιλιόφ. Πολύ σύντομα, ξαναπαντρεύτηκε τον εξέχοντα ασσυριολόγο και καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Αγίας Πετρούπολης Βλαντιμίρ Σιλέϊκο (Влади́мир Шиле́йко , 1891 – 1930), μεγαλύτερό της σε ηλικία, αλλά και ο δεύτερος αυτός γάμος διαλύθηκε το 1921.

Η Αχμάτοβα, αφού πήρε το διαζύγιό της από τον Σιλέϊκο, παντρεύτηκε για τρίτη φορά το 1923 τον Νικολάι Πούνιν (Николай Пунин, 1888 – 1953), ιστορικό τέχνης, ο οποίος πέθανε στα σταλινικά γκουλάγκ το 1953. Και ο γιος της Λεβ Γκουμιλιόφ καταδικάστηκε σε δέκα χρόνια καταναγκαστικά έργα σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στη Σιβηρία, απ’ όπου απελευθερώθηκε οριστικά το 1956.

Με την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917 στη Ρωσία, η Αχμάτοβα αντιστέκεται στον πειρασμό της αποδημίας. Η σταλινική όμως τρομοκρατία με συνεχείς διώξεις, εξορίες, εξευτελισμούς και απαγορεύσεις κυκλοφορίας των έργων της, αν και δεν επηρέασαν την ποιητική δημιουργία της, κλόνισαν σημαντικά την κατάσταση της υγείας της, δεδομένου ότι έπασχε από συνεχή κρούσματα φυματίωσης.

Η απήχηση που έβρισκαν τα ποιήματά της στο κοινό ανησυχούσαν το κομμουνιστικό κόμμα. Τον Αύγουστο του 1946, ύστερα από εισήγηση του αρμοδίου για τον πολιτισμό γραμματέα της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος Αντρέι Ζντάνοφ (Андре́й Жда́нов), η Αχμάτοβα καταγγέλθηκε ενώπιον των μελών της Ένωσης Συγγραφέων ως «ιδεολογικός αποδιοργανωτής και εκπρόσωπος του αντιδραστικού σκοταδισμού» και διαγράφηκε από την Ένωση Συγγραφέων, όπου μόνο μετά το θάνατο του Ιωσήφ Στάλιν ( 1953) αποκαταστάθηκε.

Στις 5 Μαρτίου 1966, η Αχμάτοβα άφησε την τελευταία της πνοή από έμφραγμα σε ηλικία 76 ετών σε ένα σανατόριο στην πόλη Ντομοντέντοβο (Домодедово), νότια της Μόσχας, η σορός της μεταφέρθηκε αεροπορικώς στην Αγία Πετρούπολη (τότε Λένινγκραντ) και ετάφη στο κοιμητήριο του Κομαρόβο (Комаро́во), κοντά στην Αγία Πετρούπολη.

Το 1965 απονέμεται στην Αχμάτοβα ο τίτλος της επίτιμης διδάκτορα από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, ενώ η UNESCO κήρυξε το έτος 1989 «Έτος Αχμάτοβα»

ΠΗΓΗ:https://el.wikipedia.org/wiki/Άννα_Αχμάτοβα

Ο γκριζομάτης βασιλιάς.

Δόξα σοι, πόνο μου χωρίς διέξοδο και διαφυγή!
Ο γκριζομάτης χθες ο βασιλιάς έχει αποκοιμηθεί.
Μια φθινοπώρου βραδιά ήταν κόκκινη και πνικτική,
Ήρθε ο άνδρας μου και με αδιάφορη είπε φωνή:
“Ξέρεις, από το κυνήγι τον έχουνε φέρει νεκρό,
Βρήκαν το πτώμα δίπλα στης δρυός ένα δέντρο παλιό.
Κρίμα όμως τη βασίλισσα. Ήτανε νέος πολύ!
Σε μία νύχτα της έγινε άσπρο όλο το μαλλί”.
Πάνω στο τζάκι την πίπα του βρήκε αυτός και μετά
Βγήκε και πήγε στη νυχτερινή του δουλειά.
Τώρα θα πάω εγώ να ξυπνήσω την κόρη μου και τρυφερά
Θα κοιταχτώ στα ματάκια της γκρίζα γι’ άλλη μια φορά.
Έξω στο δρόμο θροΐζουν οι μέλαινες λεύκες μέσα στη σιγή
Και λένε: “Πια ο βασιλιάς σου σ’ ετούτο τον κόσμο δεν ζει”.   

1910

(μτφρ. Ξένια Καλαϊτζίδου)


Στη Μούσα.

Βλέπει η Μούσα μου η αδερφή
Χαρωπά το πρόσωπό μου.
Το δαχτυλίδι ‘χει κλέψει αυτή,
Το ανοιξιάτικο δώρο.
Μούσα! Δες, όλες αυτές ευτυχούν –
Κόρες, γυναίκες και χήρες...
Μα ας οι σάρκες μου διαμελιστούν,
Δε θα φορώ αλυσίδες.
Ξέρω το πως θα ξεσκίζω κι εγώ
Το απαλό χαμομήλι.
Θα υποστεί ο καθείς στη γη το
Έρωτος βασανιστήρι.
Μέχρι χαράματα καίω κεριά.
Αν και κανείς δεν μου λείπει,
Δε θέλω, δε θέλω να ξέρω για
Το πως φιλάνε εκείνη.
Και οι καθρέπτες θα πουν γελαστοί:
«Οι οφθαλμοί σου θαμπώνουν...»
Θα ψιθυρίσω: «Μου πήρε αυτή το δώρο το θεϊκό μου».   

1911

(μτφρ. Ξένια Καλαϊτζίδου) 

Σε ένα αρχινισμένο πορτραίτο.

Ω, δεν αξίζω βογγητά
Κι έγκλημα της μελαγχολίας,
Εδώ στον σταχτερό καμβά
Εβρέθην δια παραλογίας.
Χαμόγελο εκστατικό,
Ριπή χεριών αρρωστημένη,
Πως να ‘μαι διαφορετικό,
Ώρα πικρή κι ηδονισμένη.
Μ’ ήθελε έτσι αρχικά,
Είπε, νεκρά κι αγριεμένα,
Τα χείλη μου αιματηρά,
Τα μάγουλά μου χιονισμένα.
Για αμαρτόντα δεν μετρούν
Τον φυγά τον δημιουργό μου.
Μα όνειρα δεν κατοικούν
Στην προθανάτια λήθαργό μου.

1912

(μτφρ. Ξένια Καλαϊτζίδου) 

                                                                    

                           H Άννα Αχμάτοβα διαβάζει τα ποιήματά της Πηγή: www.lifo.gr

 

                                                               

Ξένια Καλαϊτζίδου

Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Αποφοίτησε (αριστούχος) από την Δραματική Σχολή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος (ΚΘΒΕ) το 2001.

Έκανε το κινηματογραφικό της ντεμπούτο το 2009, όταν έπαιξε ως Χριστίνα, στη δραματική μεγάλου μήκους ταινία "Κυνόδοντας`", σε σκηνοθεσία Γιώργου Λάνθιμου. Έπαιξε επίσης στις ταινίες: "Η πόλη των παιδιών (2011)", σε σκηνοθεσία Γιώργου Γκικαπέπα, και "Ο εχθρός μου (2013)", σε σκηνοθεσία Γιώργου Τσεμπερόπουλου.

Στη μικρή οθόνη εμφανίστηκε στις τηλεοπτικές σειρές "Κλεμμένη ζωή (2007)", στο ρόλο της Αλεξάνδρας, σε σκηνοθεσία Ρέινα Εσκενάζυ, και "Το κλειδί του παραδείσου (2009)", στο ρόλο της Νέλλης Κορυζή, σε σκηνοθεσία Ελισάβετ Χρονοπούλου.

Στο θέατρο συμμετείχε παραστάσεις:
2015: Φέρεντς Μόλναρ, Λίλιομ, Θέατρο Πόρτα, σκηνοθεσία Θ. Μοσχόπουλος, (Τζούλι) | Θ. Μοσχόπουλου – Κορν. Σελαμσή, Το μυστήριο της πολιτείας Χάμελιν, Θέατρο Πόρτα, σκηνοθεσία Θ. Μοσχόπουλος.
2014: Ρ. Λ. Στίβενσον, Το νησί των θησαυρών, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, σκηνοθεσία Θ. Μοσχόπουλος
2013: Σοφοκλή, Τραχίνιες, Εθνικό Θέατρο, σκηνοθεσία Θ. Μοσχόπουλος
2012: Ντάριο Φο, Μιστέρο Μπούφο, Ομάδα Επτάρχεια, σκηνοθεσία Θ. Μοσχόπουλος
2011: Μέδουσα, Φεστιβάλ Αθηνών, σκηνοθεσία Θ. Μοσχόπουλος
Ξένιας Καλογεροπούλου και Θ. Μοσχόπουλου, Ο τυχερός στρατιώτης, Θέατρο Πόρτα, σκηνοθεσία Θ. Μοσχόπουλος
2010: Τζο Όρτον, Τι είδε ο μπάτλερ, Ελληνική Θεαμάτων, σκηνοθεσία Θ. Μοσχόπουλος
Ευριπίδη, Ορέστης, Εθνικό Θέατρο, σκηνοθεσία Γ. Χουβαρδάς
2009: Ευριπίδη, Άλκηστη, Εθνικό Θέατρο, σκηνοθεσία Θ. Μοσχόπουλος
2008: Ευριπίδη, Βάκχες, Φεστιβάλ Αθηνών, σκηνοθεσία Θ. Μοσχόπουλος  | Μεταμορφώσεις, Θέατρο Αμόρε, σκηνοθεσία Θ. Μοσχόπουλος  | Φάουστο Παραβιντίνο, Νεκρή φύση σε χαντάκι, Θέατρο Αμόρε, σκηνοθεσία, Γ. Λάνθιμος
2007: Σάκη Σερέφα, Μαμ, Θέατρο Αμόρε, Ε. Μποζά | Ζι Ζουν Ζιανγκ, Ο ορφανός του Ζάο, Θέατρο Αμόρε, σκηνοθεσία Θ. Μοσχόπουλος
2006: Ρέιμοντ Κέρβε, Τόσο πολύ νερό τόσο κοντά στο σπίτι, Θέατρο Αμόρε, σκηνοθεσία Θ. Μοσχόπουλος | Βασίλη Μαυρογεωργίου - Αργύρη Ξάφη, Φι, Θέατρο Αμόρε, Α. Ξάφης | Αριστοφάνη, Θεσμοφοριάζουσες, Εθνικό Θέατρο, σκηνοθεσία Σ. Χατζάκης
2005: Ουλ. Σαίξπηρ, Με το ίδιο μέτρο, Θέατρο Πόρτα, σκηνοθεσία Θ. Μοσχόπουλος  | Ξ. Καλογεροπούλου και Θ. Μοσχόπουλου, Οικογένεια Νώε, Θέατρο Πόρτα, σκηνοθεσία Θ. Μοσχόπουλος | Στάφαν Γκαίτε, Μια νύχτα του Φλεβάρη, Θέατρο Αμόρε, σκηνοθεσία Β. Μαυρογεωργίου
2004: Σοφοκλή, Τραχίνιες, Κ.Θ.Β.Ε., σκηνοθεσία Β. Αρδίττης | Ε. Άλμπυ, Τρεις υψηλές γυναίκες, Κ.Θ.Β.Ε., σκηνοθεσία Τ. Μπαντής,
2003: Αριστοφάνη, Βάτραχοι, Κ.Θ.Β.Ε., σκηνοθεσία Σ. Χατζάκης | Ξ. Καλογεροπούλου και Θ. Μοσχόπουλου, Η πεντάμορφη και το τέρας, Θέατρο Πόρτα, σκηνοθεσία Θ. Μοσχόπουλος
2002: Ευριπίδη, Ηρακλής, Κ.Θ.Β.Ε. , σκηνοθεσία Α. Σερμπάν | Γουέι Μπράιαν, Ο παπουτσωμένος γάτος, Κ.Θ.Β.Ε., σκηνοθεσία Χρ. Βαλαβανίδης